Menu dodatkowe

Menu strony

Ścieżka nawigacyjna

Ikony społecznościowe

Treść strony

Metody biologiczne w integrowanej ochronie roślin

Rosnąca świadomość społeczeństwa w zakresie zagrożeń dla zdrowia ludzi i bezpieczeństwa środowiska w istotny sposób przyczyniła się do intensyfikacji działań mających na celu ograniczenie jakiegokolwiek ryzyka w tym zakresie. W ochronie roślin działania te odnoszą się głównie do obszarów ryzyka związanego z powszechnym stosowaniem środków chemicznych. Obowiązujące obecnie przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009, dotyczące wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i nakazujące oraz określające zasady stosowania integrowanej ochrony roślin, jednoznacznie stwierdzają, że „... zawsze wtedy, gdy jest to możliwe, priorytetowo należy traktować niechemicznie i naturalne rozwiązania alternatywne”. Jedną z najszerzej stosowanych grup niechemicznych metod ochrony roślin są metody biologiczne. Wykorzystują one bezpieczne dla zdrowia ludzkiego i środowiska pożyteczne czynniki biologiczne. Pod względem pochodzenia czynniki te dzielone są na dwie główne grupy, tj. naturalnie występujące w danym środowisku oraz pochodzące z innych obszarów i/lub produkowane przemysłowo, a następnie wprowadzane lub uwalniane do danego środowiska. W szerokim znaczeniu do czynników biologicznych zaliczane są wirusy oraz mikroorganizmy patogeniczne i / lub konkurencyjne w stosunku do agrofagów (tj. bakterie, pierwotniaki, grzyby), pożyteczne makroorganizmy (tj. drapieżne roztocze i owady, pasożytnicze owady), substancje pochodzenia roślinnego i zwierzęcego (tj. ekstrakty, aktywne molekuły) oraz semiozwiązki (feromony, allomony, kairomony).

 

W praktyce ochrony roślin wykorzystywane są trzy główne strategie stosowania metod biologicznych tj. klasyczna, augmentaywna i konserwacyjna. Każda z tych strategii znalazła inne zastosowanie i wykorzystuje różne czynniki biologiczne. Klasyczna metoda biologiczna polega na wprowadzaniu do środowiska pożytecznych, zwykle egzotycznych czynników biologicznych w celu zwalczenia lub istotnego ograniczenia populacji szkodników pochodzenia rodzimego lub obcego. Organizmy te pozyskiwane są zwykle z obszarów ich naturalnego występowania i uwalniane na nowych terenach, gdzie spodziewane jest ich zadomowienie się oraz skuteczne utrzymywanie szkodnika na niezagrażającym poziomie. Metoda augmentatywna polega na okresowym wprowadzaniu do upraw pożytecznych mikro- i / lub makroorganizmów pochodzących z masowej hodowli. Organizmy te podlegają odpowiedniej formulacji i są dostarczane w formie biopreparatu. W tej strategii działanie czynnika biologicznego powinno być możliwie natychmiastowe, a jego zadomowienie się na nowym obszarze nie jest spodziewane. Jest to strategia najczęściej stosowana w uprawach komercyjnych (uprawy pod osłonami, pieczarkarnie, sady oraz niektóre uprawy polowe i leśne). Metoda konserwacyjna wykorzystuje naturalnie występujące oraz specjalnie wprowadzane na obszary rolnicze i leśne elementy krajobrazu, umożliwiające i wzmacniające rozwój populacji pożytecznych organizmów, które naturalnie występują w tych środowiskach. Głównym celem podejmowanych działań jest poprawa jakości środowiska życia tych organizmów poprzez urozmaicenie krajobrazu, a w konsekwencji tworzenie zacienień i kryjówek, odpowiednich miejsc zimowania oraz zabezpieczenie niezbędnej, różnorodnej bazy pokarmowej dla naturalnie występujących entomofagów. Bardzo ważnym elementem tej strategii jest racjonalne stosowanie selektywnych środków chemicznych, pozwalające na ograniczenie ich negatywnego wpływ na organizmy pożyteczne.       

Stale rosnący rynek środków biologicznych wskazuje na ogromną popularność metod biologicznych w ochronie roślin na całym świecie. Szczególnie dotyczy to upraw, z których bezpośrednie spożywanie produktów wymaga zachowania najwyższych standardów bezpieczeństwa (owoce, warzywa, grzyby, żywność dla dzieci, etc.). Jednakże, w ostatnich latach również bezpieczeństwo stosowania niektórych czynników / środków biologicznych zostało poważnie zakwestionowane, zarówno w odniesieniu do zdrowia ludzi, jak i środowiska. Dlatego, niezbędne jest przestrzeganie odpowiednich przepisów określających zasady stosowania, przeprowadzania szczegółowej oceny oddziaływania na zdrowie ludzi i środowisko, do którego uwalniane są w procesie ochrony roślin oraz rejestracji czynników / środków biologicznych wykorzystywanych w praktyce ochrony roślin. Na poziomie Unii Europejskiej, przepisy takie jednoznacznie określono dla wirusów, czynników mikrobiologicznych i substancji pochodzenia naturalnego. Aktualny wykaz zawierających je biopreparatów, dopuszczonych do stosowania w Polsce można znaleźć na stronie MRiRW. Zasady i decyzje dotyczące uwalniania pożytecznych makroorganizmów pozostawiono zaś poszczególnym krajom członkowskim, z których tylko niektóre w UE zdołały opracować odpowiednie przepisy.

  • Platforma Sygnalizacji Agrofagów

Projekt realizowany w ramach Dotacji Celowej MRIRW na 2023

Obszar 1: Ochrona roślin oraz ograniczanie zagrożeń związanych z rozprzestrzenianiem się organizmów kwarantannowych i stosowaniem
środków ochrony roślin. 
Zadanie 1.3: Prowadzenie internetowej Platformy Sygnalizacji Agrofagów

Instytut Ochrony Roślin - Państwowy Instytut Badawczy

Ulica: Władysława Węgorka 20
60-318 Poznań

tel. +48 61 864 90 75

fax +48 61 864 91 20

SygnalizacjaAgrofagow@iorpib.poznan.pl

Instytut Ochrony Roślin - Państwowy Instytut Badawczy

Internetowy System Sygnalizacji Agrofagów

  • Mapa platforma nowa

Stopka strony

baner toplayer
Wesołych Świąt